مدتی پیش، در ادامهی گفتگوهایی که با یاور مشیرفر داشتم، مطلبی نوشته بودم تحت عنوانِ سرویس های وبلاگ نویسی و توافق ضمنی حضور در پلتفرمها.
در آنجا به بحث کلمات کلیدی جستجو (Top Keywords from Search Engines) در گزارش الکسا اشارهای داشتم. اینها کلماتی هستند که وقتی به سایت الکسا مراجعه میکنید و رتبه الکسای یک وبسایت را میبینید، برای شما نمایش داده میشوند.
مثلاً در لحظهای که این مطلب را مینویسم، کلمات کلیدی که الکسا برای متمم نمایش میدهد اینها هستند:
فواد و سعید، در زیر اون مطلب به این نکته اشاره کرده بودند که گاهی اوقات کلمات کلیدی که الکسا معرفی میکنه خیلی ربطی به کار ما نداره. یا واقعاً پرورودیترین کلمات ما نیست.
من چند تا نکته در ارتباط با این مسئله (و وابسته به این مسئله) به ذهنم رسید که گفتم اینجا مطرح کنم.
همونطور که در متمم، در معرفی سایت الکسا گفته شده، سیستم الکسا بر نمونهگیری استوار شده. یعنی کسانی که تولبار الکسا رو روی مرورگر خودشون نصب میکنند، در جامعهی آماری الکسا قرار میگیرن.
البته الکسا این ضعف رو میدونه و بارها اعلام کرده که ما از چند هزار پلاگین دیگه هم استفاده میکنیم و پنل ما خیلی کوچیک نیست و ادعاهایی از این جنس.
اما به نظر میاد که اینها بیشتر برای این باشه که بیزینس الکسا از بین نره. اگر چه فکر میکنم میانمدت و بلندمدت، سرویسی به اسم رتبه الکسا مثل این روزها، معنا نداشته باشه و کمرنگ بشه.
چون بعد از اینکه سواد دیجیتال کسب و کارها بالاتر بره و بتونن اثربخشی کمپین های تبلیغاتی خودشون رو بسنجن، دیگه معیارشون رو رتبه الکسا قرار نمیدن.
الکسا سرویسی هم داره که میگه اگر اکانت من رو بخرید (به قول خودمون، کاربر ویژهی من باشید)، من یه اسکریپ به شما میدم که توی صفحات سایتتون بذارید، تا دیگه نمونهگیری آماری نکنم و دقیق همه چیز رو اندازه بگیرم و اساساً مدل درآمدی الکسا بر اون اساس هست (الکسا اصرار میکنه که نصب اسکریپت، دادههای شما رو واقعیتر میکنه و نه الزاماً بهتر. اما فکر میکنم وقتی نمونهی آماری ضعیف باشه، دادهی واقعیتر معمولاً بهتر هم هست. اگر نبود که الکسا ورشکست میشد).
ضمن اینکه الکسا بیشتر کاربران روی دسکتاپ رو مانیتور میکنه و در ترکیب ترافیک امروز دنیا، این یعنی یه بخش جدی از ترافیک، به درستی سنجیده نمیشه.
همهی اینها رو گفتم که بگم، هر چقدر ترافیک ما بیشتر و پراکندهتر (و رتبهی الکسای ما بهتر) باشه، احتمال اینکه الکسا در برآورد کردن کلمات کلیدی سایتمون بهتر عمل کنه بیشتر میشه.
اما اگر بازدیدمون هنوز زیاد نشده باشه، این ریسک وجود داره که الکسا دچار خطای جدی در تشخیص کلمات کلیدی بشه (مگر اینکه سایت بسیار متمرکز روی یک موضوع کار کرده باشه که در این حالت، احتمال خطا کمتر میشه).
به عنوان مثال فرض کنید فواد انصاری جایی در سایتش از اصطلاح یک اشتباه نابخشودنی در زندگی کاری من استفاده کرده باشه.
من روی مرورگر خودم تولبار الکسا داشته باشم و در گوگل، دقیقاً همین اصطلاح رو سرچ کنم.
به احتمال زیاد، وبلاگ فواد در صفحه اول گوگل ظاهر میشه. اگر افراد دیگری که به وبلاگ فواد سر میزنن، Alexa Toolbar نداشته باشن (یا تعداد کمی از اونها داشته باشن) الکسا عبارت کلیدی یک اشتباه نابخشودنی در زندگی کاری من رو به عنوان یک ورودی جدی سایت فواد ثبت میکنه.
حتی وقتی بازدید سایت به چند صدهزار Pageview میرسه هنوز این خطاها وجود داره. مثلاً احتمالاً حدس میزنید (و گزارشهای کنسول سرچ گوگل هم تأیید میکنه) که بزرگترین ورودی سایت متمم، کلمهی مذاکره هست.
اما این در گزارش الکسا دیده نشده.
حدس زدن علتش کار دشواری نیست.
اکثر آدمهایی که توی ایران، از تولبار الکسا استفاده میکنند، دنبال بحثهایی مثل دیجیتال مارکتینگ، سئو و تولید محتوا هستند. آدمهایی که دنبال مذاکره و مدیریت و مباحث از این جنس هستند، احتمالاً از این ابزارها کمتر استفاده میکنند.
به خاطر همین، الکسا کلمات کلیدی متمم رو دقیق تشخیص نمیده (اشتباه هم تشخیص نمیده. چون به هر حال ما روی این کلمات هم ورودی سئو داریم. اما سرچ این مفاهیم قابل مقایسه با سرچ مذاکره نیست).
در کل، روشهای Cheat کردن متعددی برای الکسا وجود داره که یکی از نشونههاش، تغییر غیرمنطقی و بسیار شدید در رتبه الکسا هست (با روبات نویسی و کارهای مختلف میشه به راحتی این کار رو کرد).
من از الکسای یه سایت چند وقت پیش اسکرین شات گرفتم که شاید بتونه بهتر این رو نشون بده (طبیعتاً الان رتبهاش تغییر کرده):
معنی چنین تغییری در این نقطه از فهرست رتبهبندی الکسا، اینه که بازدید یک سایت، ناگهان روزانه به اندازهی بیش از ۱۰۰۰۰۰ pageview افزایش پیدا کرده باشه. چنین چیزی، با بزرگترین کمپینها هم غیرممکنه (بنر تبلیغی در سایتهای اول کشور، روزانه به زحمت چند هزار کلیک میاره و معمولاً هم نمیاره).
ضمن این که بعیده سایتی که چند صدهزار بازدید داره، یک درصد کل بازدیدکنندگانش با جستجوی اون عبارت عجیب و غریبِ آخر، بهش راه پیدا کرده باشن (البته این خطا در روش داشتن. وگرنه نباید این عبارت در میومد).
سایتهای اینطوری در کشور زیاد هستن و الگوی رشدشون هم Fake it to make it هست.
با این روش، رتبه رو به شکل مصنوعی خوب نشون میدن. به این امید که سایتها و کسب و کارهایی که سواد کمتر دارن و فضای دیجیتال رو نمیشناسن و نمیتونن اثربخشی تبلیغاتشون رو بسنجن، بهشون تبلیغ بدن. بعد هم امیدوارن همین تبلیغها خودش کلیک اضافه بیاره و رتبهشون خوب بمونه. تجربهی من نشون داده که کسانی که سراغ این ابزارها میرن، سه یا چهار سال پس از مشاهدهی این Jumpها روی نمودار الکسا، دیگه توی اکوسیستم کسب و کار باقی نمیمونن و کسی حتی اسمشون رو به خاطر نمیاره.
توضیحِ تأکیدی: من صرفاً برداشت خودم رو نوشتم و این یک نظر کارشناسی نیست. طبیعتاً در متمم هم مسئولیت این کارها بر عهدهی خود من نیست و همکارانم پیگیر مباحث فنی هستند.
نتیجهی اخلاقی دیجیتال:
- رتبهی الکسا، میتونه تنها یکی معیارهای سنجش ترافیک باشه؛ اما برای کسانی که صاحب اون سایت نیستند. برای سایت خودمون، وقتی دسترسی به اطلاعات کامل و دست اول داریم، این شاخصها، معیار مناسبی محسوب نمیشن.
- سایتهایی که به مباحث فضای دیجیتال میپردازند، شانس بیشتری دارند که ترافیکشون دقیقتر ارزیابی بشه و هر چی موضوع، از فضای دیجیتال و سئو و محتوا (که مخاطبهاش معمولاً در پنل الکسا قرار میگیرن) دورتر بشه، به نظر میرسه که میزان خطا افزایش پیدا کنه.
- اگر خواستید توی یه سایت تبلیغ بدید، حتماً مکانیزمهایی برای ردیابی ترافیک در نظر بگیرید (مثلاً یه لندینگ اختصاصی که آدرسش رو فقط به سایت تبلیغدهنده دادید). اینطوری مستقل از ادعاها، میتونین اثربخشی واقعی یک برنامه تبلیغاتی رو بسنجین.
- حتی اگر ترافیک سایتتون کم باشه، اما متمرکز روی یک موضوع بنویسین، احتمالاً خطای الکسا در تشخیص کلمات کلیدی به میزان قابل ملاحظهای کاهش پیدا میکنه.
نتیجهی اخلاقی غیردیجیتال:
بهترین شاخصها برای رشد و موفقیت و رضایت، اونهایی هستند که خودمون میتونین ببینیم و بسنجیم و اندازه بگیریم.
شاخصهای بیرونی، خطای زیادی دارند. ضمن اینکه تلاش برای بهینهسازی اونها، خیلی وقتها میتونه به شاخصهای واقعی و همینطور رشد و موفقیت و رضایت پایدارمون لطمه بزنه.
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%87/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]فایلهای صوتی مذاکره[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]آموزش زبان انگلیسی[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%87/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]آموزش ارتباطات و مذاکره[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]خودشناسی[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-mba-%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-mba-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]آموزش مدیریت کسب و کار (MBA)[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]کارآفرینی[/otw_shortcode_button]
[otw_shortcode_button href=”https://motamem.org/%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84/” size=”medium” icon_position=”left” shape=”radius”]کسب و کار دیجیتال[/otw_shortcode_button]
The post درباره الکسا و کلمات کلیدی موتورهای جستجو در آن appeared first on روزنوشته های محمدرضا شعبانعلی.